Tác giả: Fukuzawa Yukichi
Giới thiệu
Fukuzawa Yukichi (10/1/1835 - 3/2/1901) là một trong những bậc khai quốc công thần và là nhà tư tưởng vĩ đại nhất của Nhật Bản cận đại. Ông được xem là người có công khai sáng phong trào canh tân nước Nhật, cổ động dân chúng trút bỏ tư duy lạc hậu thời cổ đại mà tiếp thu học thuật Tây phương hầu sánh bước với các nước Âu Mỹ. Fukuzawa Yukichi là nhà chính trị, nhà tư tưởng, nhà đấu tranh xã hội, nhà giáo dục tiên phong, nhà văn, nhà dịch thuật và là một võ sĩ.
Người phương Tây sánh ông như "Voltaire của đất nước mặt trời mọc". Ông cũng được xem là "Võ sĩ vĩ đại nhất mà Nhật Bản từng có". Đã có hiểu lầm đương thời rằng người Trung Quốc, Triều Tiên và Hàn Quốc lại lên án và xem ông là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt. Theo Yō Hirayama, (Fukuzawa Yukichi no Shinjitsu), quan điểm này là một sự hiểu lầm do ảnh hưởng của Mikiaki Ishikawa, tác giả của một tiểu sử của Fukuzawa (1932) và biên tập viên của Fukuzawa Yukichi no Shinjitsu, tác phẩm hoàn chỉnh của ông (1925-1926 và 1933-1934). Theo Hirayama, Ishikawa đã đưa những bài xã luận vô danh vào tác phẩm đã hoàn thành, và đưa những tài liệu không chính xác về lịch sử vào tiểu sử của ông. Trên thực tế, Hirayama nêu lên rằng Fukuzawa đã chỉ trích chính phủ Trung Quốc và Hàn Quốc nhưng ông không phân biệt đối xử với người Trung Quốc và Hàn Quốc. Ông nói, những tuyên bố phân biệt đối xử với Fukuzawa thực sự là do Ishikawa.
Lịch sử biết đến Fukuzawa Yukichi như một nhà cải cách chính trị-xã hội, nhà giáo dục tiên phong, nhà tư tưởng tiêu biểu của Nhật Bản vào cuối thời Edo, đầu thời kỳ Minh Trị, tức thời điểm dao động với nhiều chuyển biến lớn trong lịch sử Nhật Bản. Tư tưởng của ông đã ảnh hưởng sâu đậm với phong trào canh tân ở Nhật Bản vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, tạo nền móng cho Nhật Bản trở thành một cường quốc thế giới. Lòng biết ơn của người Nhật đối với Fukuzawa được thể hiện qua việc hình ông được in trên tờ tiền 10.000 yen (tờ giấy bạc có mệnh giá lớn nhất của Nhật), dù ông không phải thuộc hạng vua chúa hay võ tướng lỗi lạc của đất nước mặt trời mọc.
Ông sinh năm 1835, mất năm 1901, thọ 66 tuổi. Một điều thú vị tình cờ là cuộc cải cách Minh Trị duy tân bắt đầu vào năm 1868, lúc Fukuzawa 33 tuổi. Tức là nếu lấy năm Minh Trị thứ nhất làm mốc có thể chia cuộc đời 66 năm của ông thành hai phần thì chẵn phân nửa đời ông là thời gian trước triều Minh Trị; chẵn phân nửa sau là sau khi vua Minh Trị chấp chính. Qua đó sẽ thấy được những biến cố lớn lao không chỉ đối với bản thân cuộc đời Fukuzawa mà của cả xã hội Nhật Bản.
